Naprasna srčana smrt je prirodna, iznenadna smrt, srčanog porekla unutar jednog sata nakon nastanka simptoma kod naizgled zdrave osobe ili sa predhodno stabilnom bolešću.
Učestalost je 15-20% svih prirodnih smrti u zapadnim zemljama. Muškarci/žene <65 god 4:1; kod > 75 god 2:1. Vrlo visoka učestalost recidiva: 30% u prvim godinama, 45% u prve dve godine. U oko 70% postoji komorska tahikardija koja prelazi u komorsku fibrilaciju.
Zbog čega nastaje:
- Aritmije: ishemija miokarda, akutni infarkt srca.
- Triger faktori: jedna ili više komorskih ekstrasistola, kratka komorska tahikardija.
- Modulirajući faktori
- Miokardna ishemija
- Metabolički faktori: hipoK+, hipoCa++, hipoMg++, hipoxia, anemija, acidoza, alkaloza.
- Neuro-hormonalni faktori: dizbalans između simpatičkog i parasimpatičkog nervnog sistema, povećan endogeni plazma-kateholamin.
- Lekovi: antiaritmici, triciklični antidepresivi, glikozidi digitalisa.
Kod kojih srčanih bolesti može nastupiti:
- Koronarna bolest srca: čest uzrok (80%) slučajeva naprasne srčane smrti. U oko 75% je već poznata KBS, kod 25% je naprasna smrt prva manifestacija.
- Hipertrofična kardiomiopatija
- Dilatativna kardiomiopatija
- Aritmogena displazija DK
- Inflamatorne bolesti srca
- Prolaps mitralne valvule (PMV)
- Aortna stenoza
- Urođene srčane mane: kod aortne stenoze i nakon zamene aortne valvule kao i mana sa D-L šantom sa Eisenmengerovim sy. Opasnost od fatalnih aritmija postoji i nakon operativne korekcije kod Fallot-ove tetralogije, transpozicije velikih arterija i kompleksnog AV kanala.
- Neaterosklerotske bolesti koronarnih arterija: razne anomalije arterija srca
- „Primarne električne bolesti“
- WPW sy i drugi preekscitacioni sy
- Lezije His-Purkinje-ovog sistema: primarne fibroze (Lenegre) ili mehaničke lezije (Lev).
- Intraventrikularni poremećaj provođenja kod koronarne bolesti srca (blok grane nakon IM-a prednjeg zida).
Dijagnostika i sekundarna profilaksa
Detaljna dijagnostika osnovne bolesti i dijagnostika ritma radi otkrivanja riziko-faktora aritmije
Potrebno je razjasniti uzrok: isključiti akutni infarkt srca, elektrolitni dizbalans, uticaj lekova kao uzrok komorske tahikardije. Postoje apsolutne indikacije za kateterizaciju levog srca uključujući i koronarografiju.
Radi se dijagnostika aritmije:
- 24h Holter EKG monitoring: Za reanimaciju značajne aritmije su samo u retkim slučajevima uhvatljive (izuzetak: bradikardijske aritmije npr intermitentni AV blok), tako da Holter EKG-a nije pouzdana Dg metoda za određivanje adekvatne antiaritmijske Th.
- Elektrofiziološko ispitivanje: kompletno elektrofiziološko ispitivanje uključujući i funkciju SA čvora i AV provođenje (EKG Hisovog-snopa). Samo 30-40% za reanimaciju značajnih aritmija se isključe ovom metodom. Vrednost elektrofiziološkog ispitivanja za procenu prognoze nakon preživljene naprasne srčane smrti je zbog toga mala.
Visok rizik za naprasnu srčanu smrt postoji kod:
- Redukovane funkcije LK (EF-LK <30-40%).
- Trosudovne bolesti srca, stenoze glavnog stabla koronarne arterije ili suženja početnog dela prednje silazne arterije srca.
- Dokaz komorskih salvi na Holter-u kod strukturne bolesti srca.
- Izazvana komorska tahikardija u toku elektrofiziološkog ispitivanja.
- Dokaz kasnih potencijala
Sekundarna profilaksa naprasne smrti
- korekcija ishemije (PTCA, bypass, beta blokeri). Indikovano je davanje beta-blokera kod svih pacijenata sa preživljenom naprasnom smrću i strukturnih bolesti srca.
- smanjenje mogućnosti pucanja plaka (statin, ACE inhibitor, acetilsalicilna kiselina)
- poboljšanje pumpne funkcije srca (ACE, beta bloker (Carvedilol), Digitalis
- prevencija aritmija (beta bloker, Amiodaron, ICD)
- Kod jasnog poremećaja funkcije leve komore, kod naprasne srčane smrti bez poznatog uzroka, implantira se ICD.
Ako želite da saznate više o ovoj temi, pozovete ordinaciju “Dr Tisa Kojadinović” u Novom Sadu.
